وزیر نفت: قدرت در بازار نفت به مخازن نیست به ظرفیت تولید است

به گزارش تفاهم‌آنلاین، بیژن زنگنه امروز (دوشنبه، ۲۷ مردادماه) در آیین امضای ۱۳ قرارداد طرح نگهداشت و افزایش تولید نفت با قدردانی از همه افرادی که در این مسیر زحمت کشیدند و این کار دشوار را به سامان رساندند، اظهار کرد: در صنعت جهانی نفت بر سر این مسئله اجماع است که رکن اصلی همه فعالیت‌های فنی در بالادستی نفت افزایش ضریب بازیافت یا ضریب برداشت نفت از میدان‌های نفتی متناسب با طبیعت و شرایط هر مخزن است.

وی افزود: بیشینه کردن ضریب بازیافت نفت از مخزن مهم‌ترین مأموریت مهندسان نفت در بخش بالادست صنعت نفت است که در طول زمان این ضریب بازیافت بهبود می‌یابد و امری تدریجی، مستمر و دینامیک است که نیازمند کار نظام‌مند فناورانه در عالی‌ترین سطح فناوری است.

وزیر نفت با اشاره به اینکه افزایش بازیافت اگر نگوییم مهم‌تر از موضوع میدان‌های مشترک است، هم‌سطح آن قابل توجه است، تصریح کرد: با یک درصد افزایش ضریب بازیافت، بیش از ۷ میلیارد بشکه نفت بدون اکتشاف جدید در کشور اضافه می‌شود که این یعنی حدود ۳۰۰ میلیارد دلار ثروت در کشور.

رقابت نیازمند توسعه فناوری

زنگنه با بیان اینکه توسعه بخش پژوهش به‌منظور افزایش ضریب بازیافت نفت و مهم‌تر از آن بخش‌های عملیاتی در شرکت‌های خدماتی و نفتی و شرکت‌های اکتشاف و تولید از ارکان توسعه فناوری و موتور محرکه این کار هستند، تصریح کرد: موتور محرکه اصلی انجام این کار رقابت است؛ همه پژوهش‌های واقعی و توسعه فناورانه با رقابت حاصل می‌شود و اگر رقابت نباشد هیچ اتفاقی نمی‌افتد.

به گفته وی، اگر رقابت وجود داشته باشد هر روز کیفیت افزایش و قیمت کاهش می‌یابد که این موضوع در دنیای امروز تحول ایجاد کرده است. رقابت در بازار یک انتخاب نیست. اگر شرکتی نتواند در رقابت پیروز شود به معنای نابودی آن شرکت است. بازار رقابت به کسی رحم نمی‌کند، شرکت‌هایی هستند که ۱۵ سال پیش در بازار بودند و امروز دیگر اسمی از آنها نیست.

وزیر نفت با تأکید بر اینکه برای بقا باید رقابت داشت و برای رقابت باید توسعه فناوری داشت، گفت: در عمل شرکت‌های نفتی و خدمات نفتی هستند که دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی را برای توسعه فناوری فعال می‌کنند.

امضای قراردادهای پژوهشی جدید با دانشگاه‌ها؛ به‌زودی

زنگنه با اشاره به اینکه برای آغاز کار افزایش ضریب بازیافت در داخل کشور نخستین کار این بود که دانشگاه‌ها در بخش نفت دانشجو داشته باشند، یادآوری کرد: در گذشته دانشگاه‌های ما مهندس نفت در بخش بالادستی تربیت نمی‌کردند، بنابراین لازم بود با دانشگاه‌ها کار می‌کردیم که قرارداد با آنها امضا شود. این کار در حد قابل قبولی آغاز شده و پیشرفت خوبی دارد، سامان گرفته است و امیدواریم از نظر کمّی و کیفی ادامه یابد.

وی از امضای قراردادهای جدیدی با دانشگاه‌ها برای ادامه پژوهش‌ها در میدان‌های جدید نفتی کشور در هفته‌های آینده خبر داد و گفت: البته این موضوع کفایت نمی‌کند و باید شرکت‌های خدماتی نفتی و شرکت‌های اکتشاف و تولید (E&P) داخلی تقویت شوند.

وزیر نفت با بیان اینکه شرکت‌های اکتشاف و تولید یک رکن تقویت توسعه فناوری ملی برای افزایش ضریب بازیافت نفت هم هستند، تصریح کرد: قرار نیست این شرکت‌ها تنها پروژه اجرا کنند. شرکت‌های اکتشاف و تولید می‌توانند رکن تقویت توسعه فناوری ملی باشند. تجربه نشان داده که اینها یکی از نتایج فعالیتشان افزایش توانمندی در بخش افزایش ضریب بازیافت است.

ضرورت تثبیت شرکت‌های اکتشاف و تولید

زنگنه با بیان اینکه برای اجرای طرح‌های بالادستی نفت چند راه براساس قانون، عقل و تجربه داخلی و بین‌المللی پیش‌ رو داشتیم و داریم، یادآوری کرد: درموضوع  تجربه بین‌المللی نباید بگوییم با بقیه دنیا فرق داریم. برای مثال بیماری کووید ۱۹ ایران با کووید ۱۹ چین یا آمریکا فرقی ندارد و یک بیماری است. تجربه کشورهای خارجی در واکسن را ما هم می‌توانیم استفاده کنیم.

وی با این مثال و با تأکید بر اینکه ما در صنعت نفت باید از تجربه جهانی استفاده کنیم، تصریح کرد: براساس این تجربه چند روش داریم، نخست روشی که ما در گذشته‌ها عمل می‌کردیم و خیلی ابتدایی بود و کار امانی بود. روش دیگر قراردادهای بیع متقابل سنتی است که هنوز هم ما اجازه داریم از آنها استفاده کنیم و اگر لازم هم شود استفاده می‌کنیم.

وزیر نفت ادامه داد: روش بعدی که به کار بردیم الگوی جدید قراردادهای نفتی است. این قرارداد از لحاظ شکلی مشابه بیع متقابل است و تفاوت آن بهره‌برداری پیمانکار در بلندمدت و واگذاری مسئولیت عملکرد میدان به پیمانکار است، یعنی اگر عملکردی که پیمانکار تعهد کرده تحقق نیابد در بازپرداخت‌های پیمانکار چه اصل، فرع سرمایه‌گذاری و چه سودی که باید ببرد اثر می‌گذارد.

زنگنه تصریح کرد: در این روش هم با پیمانکاران خارجی قرارداد امضا و تأکید شد در هر قرارداد خارجی یک پیمانکار ایرانی نیز حضور داشته باشد و به‌طور خالص امضای قرارداد با پیمانکاران توانمند داخلی از نوع الگوی جدید قراردادهای نفتی بود که ان‌شاءالله دنبال می‌کنیم.

به گفته وی، تثبیت شرکت‌های اکتشاف و تولید برای ما مهم است و نمی‌شود یک کشور نفتی در سطح ایران با نزدیک ۱۱۰ سال سابقه نفتی، یک شرکت نفتی به معنای اکتشاف و تولید E&P نداشته باشد و این موضوعی است که با الگوی جدید قراردادهای نفتی آغاز شد و ان‌شاءالله ادامه می‌یابد.

توسعه میدان‌های نفتی منحصر به یک روش قراردادی نیست

وزیر نفت با تأکید بر اینکه برای توسعه میدان‌های نفتی تنها از یک روش قراردادی استفاده نمی‌کنیم، به قراردادهای EPC و EPD اشاره کرد و با بیان اینکه در این قرارداد هیچ مسئولیتی از نظر عملکرد مخزن متوجه پیمانکار نیست، گفت: مسئولیت مخزن در این الگو از قرارداد متوجه کارفرماست، اما نکته مهم این قرارداد یکپارچگی عملیات مخزن است، این روش البته می‌تواند با تأمین مالی همراه شود.

زنگنه به توان پیمانکاران برای تأمین مالی پروژه‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه برخی پیمانکاران برای گرفتن پروژه قیمت‌های انتحاری می‌دهند تا برنده شوند و بعد دست کارفرما را در پوست گردو می‌گذارند، تأکید کرد: اگر کسی قیمت بی‌ربط داد برکنارش می‌کنیم و نمی‌شود نگهش داریم.

وی با بیان اینکه قصد ما این است که از همه روش‌ها به موازات هم برای توسعه میدان‌های نفتی استفاده کنیم و خودمان را منحصر به هیچ‌کدام از روش‌ها نکنیم، تصریح کرد: قراردادهای EPC و EPD چند مزیت و مشخصه نسبت به روش‌های دیگر دارد: نخست زمان‌بندی قابل پیگیری و محتمل‌الوقوع است، دوم کنترل هزینه و سوم امکان بهره‌گیری از بازار سرمایه برای تأمین منابع طرح.

وزیر نفت تصریح کرد: اگر این طرح‌ها را نداشتیم اکنون تقریباً کار نفت در بخش نگهداشت و افزایش تولید در میدان‌های در حال بهره‌برداری متوقف می‌شد، اما با وجود این پیشنهاد و داشتن مصوبه شورای اقتصاد ما می‌توانیم کارهایمان را ادامه دهیم و دکل‌هایمان فعال باشد.

به گفته وی، نزدیک ۱۳۰ تا ۱۴۰ چاه در این طرح حفر می‌شود، ۶۰ تا ۷۰ چاه دیگر هم تعمیر می‌شوند، یعنی کار برای ده‌ها دکل که روی هر دکل ۳۰۰ تا ۴۰۰ نفر فعالیت می‌کنند.

ایران باید روزانه یک تا ۲ میلیون بشکه ظرفیت تولید مازاد داشته باشد

وزیر نفت پیام امضای ۱۳ قرارداد طرح نگهداشت و افزایش تولید در شرایط کنونی را تداوم فعالیت و بقای صنعت نفت در شرایط تحریم و امید به آینده عنوان کرد و افزود: برخی به من می‌گویند که ظرفیت‌سازی برای تولید در شرایطی که ظرفیت مازاد دارید و به دلیل تحریم نمی‌توانید از ظرفیت استفاده کنید چه ضرورتی دارد؟ من یک حرف دارم؛ تحریم و بانیانش رفتنی هستند، اما ایران و ملت ایران ماندنی. ما به‌طور حتم باید برای ظرفیت‌سازی کار کنیم. یک کشور زمانی در بازار نفت قدرت دارد که ظرفیت تولیدش بالا باشد.

وی با تأکید بر اینکه ظرفیت تولید، قدرت ملی یک کشور در بخش نفت است و اگر بخواهیم حرفی هم داشته باشیم با ظرفیت تولیدمان است، نه با مخازنمان، تصریح کرد: ممکن است در مقطعی نتوانیم تولید داشته باشیم، اما این مدت کوتاه خواهد بود و دائمی نیست، ملت ما شرایط بدتر از این را هم گذرانده و زنده و مقتدر مانده است، بنابراین نخستین کار این است که ما در شرایط تحریم ظرفیت تولیدمان را بالا ببریم.

زنگنه با بیان اینکه اگر روزی تحریم برداشته شد ما تازه تعمیر چاه‌ها را آغاز کنیم، دو تا سه سال طول می‌کشد و همه سهم ما در این سال‌ها از دست می‌رود، یادآوری کرد: پس از لغو تحریم گذشته ما ظرف مدت کوتاهی (حداکثر سه ماه) به حداکثر تولید رسیدیم و توانستیم به بازار نفت برگردیم.

وزیر نفت گفت: اعتقاد دارم که ایران باید یک تا 2 میلیون بشکه ظرفیت مازاد برای شرایط ویژه غیر از آن که همیشه تولید می‌کند، داشته باشد. ظرفیت با تولید فرق دارد.

زنگنه اجرای قراردادهای نگهداشت و افزایش تولید را فرصتی برای کار و اشتغال پیمانکاران ایرانی دانست و با بیان اینکه ۷۰ تا ۸۰ درصد خرید کالا و تجهیزات در این طرح از سازندگان داخلی تأمین می‌شود که به معنای اشتغال است، تصریح کرد: در مدت تحریم و در شرایطی که شرکت‌های خارجی کاهش کارگر می‌دهند، اخراج می‌کنند و تعطیل می‌کنند ما یک دکل، یا یک فرد را بیکار نکردیم. این توجه به اشتغال و صنعتگران محلی است.

وی به موضوع مسئولیت اجتماعی در این طرح‌ها اشاره کرد و گفت: این کار از سوی مدیریت طرح‌های عمرانی مناطق نفت‌خیز در شرکت‌ها اجرا می‌شود.

خارجی نامحرم است، می‌خواهد برادر ما باشد

وزیر نفت در ادامه با بیان اینکه از مشارکت، همکاری و سرمایه‌گذاری هر کشور و شرکت خارجی به غیر از رژیم صهیونیستی در ایران برای توسعه صنعت نفت به‌ویژه برای بخش فناوری و افزایش ضریب بازیافت استقبال می‌کنم، تأکید کرد: اما هرگز منتظر خارجی‌ها نمی‌شویم که به قولی اگر آنها نیامدند ما رو به قبله دراز بکشیم.

وی ادامه داد: شرکت خارجی در هر صورت خارجی است. درست است که شرکت‌های خارجی‌ با هم فرق دارند و بعضی بهتر و بعضی‌ها بدتر هستند، اما خارجی خارجی است، بیگانه بیگانه است. هر کسی دنبال منافع خودش است و ما هم دنبال منافع خودمان هستیم. ما می‌خواهیم با آنها همکاری کنیم اما حدود را باید رعایت کنیم. نمی‌شود یک خارجی داشته باشیم که بگوییم هیچ حریمی با آن نداریم.

زنگنه گفت: خارجی نامحرم است. برادر ما هم باشد،  نامحرم است. می‌تواند این خارجی اهل کتاب باشد یا نه. می‌تواند هر کسی باشد. نامحرم است، ما با این شرط نامحرمی با خارجی و برای منابع خودمان روابط برقرار می‌کنیم. او هم برای منافع خودش آمده و ما هم برای منافع خودمان.

وی با بیان اینکه ما نشان می‌دهیم که داریم کارمان را بدون حضور خارجی‌ها انجام می‌دهیم، تصریح کرد: اگر آنها نیایند این‌طور نیست که ما بمیریم. اگر آنها آمدند ضریب بازیافت و توسعه فناوری ما تسریع می‌شود، اما اگر نیامدند این‌طور نیست که متوقف شویم. هیچ چیز به یاری خدا ما را متوقف نمی‌کند و ما از هر روشی برای توسعه کشور استفاده می‌کنیم.

در همه میدان‌های مشترک بزرگ نفت و گاز جلو هستیم

وزیر نفت همچنین به میدان‌های مشترک اشاره کرد و گفت: امروز لازم است به ملتمان که بعضی وقت‌ها برای مقدار برداشت ما از میدان‌های مشترک نگران هستند عنوان کنم که هم‌اکنون ظرفیت تولید ما در همه میدان‌های مشترک نفت و گاز بزرگ جلوتر از همسایگانمان است.

زنگنه افزود: در دسته نخست قراردادهای EPC و EPD که امضا و نافذ شد، به دلیل تغییرهای پیش آمده در فضای کسب‌وکار که خارج از اراده و پیش‌بینی کارفرما و پیمانکار بود و بر پروژه‌ها تحمیل شد، با مشکلاتی روبه‌رو شدیم، اکنون سعی کردیم با تجربه‌ به‌دست‌آمده در تنظیم متن قراردادهای جدید این مشکلات را برطرف کنیم.

وی تأکید کرد: البته لازم است زمان‌بندی آن قراردادها را روزآمد و مشکلاتی را که در اختیار ماست حل کنیم تا آن قراردادها هم ان‌شاءالله پیشرفت کنند، روند قراردادهایی که در دل مردم امید بسیاری ایجاد کرده است.

وزیر نفت در پایان از همه عوامل این کار قدردانی کرد و گفت: کار مهم و دشواری انجام شده است، ان‌شاءالله با همین قدرت کارشان را جلو ببرند و برای همه آرزوی موفقیت دارم.